zaterdag 2 november 2019
donderdag 25 april 2019
Robertskruid - Geranium robertianum
Hier tegen een geveltje in de Westmeers.
Het robertskruid is een plant uit de ooievaarsbekfamilie (Geraniaceae). Het is een één- of tweejarige, tot 50 cm hoge plant. De naam robertskruid zou of afgeleid zijn van de kleur rood of van Robert de Molesme die in de elfde eeuw dit kruid als geneesmiddel beschreef.
 |
| Robertskruid - Geranium robertianum |
Volgens sommigen komt de Nederlandse naam van de Franse abt Sint-Robert, die in de elfde eeuw de cisterciënzer kloosterorde stichtte. Volgens anderen is de naam afgeleid van herba rubea (rood kruid). Het kan echter ook zijn afgeleid van ruber (rood), naar de kleur van de bloem of rode stengel en bladeren in de herfst. Herba ruberta of herba rubra betekent " rood kruid". Geranium komt van het Griekse geranios (kraanvogel), omdat de vrucht enigszins lijkt op de snavel van een kraanvogel.
Robertskruid is een geneeskruid. Het wordt in de fytotherapie gebruikt. De plant wordt ontdaan van de wortels en het hele plantje wordt ingezet om er een thee, zalf, tinctuur, kompres of gorgeldrank van te maken. In de mondholte wordt het gebruikt als middel om tandvleesontstekingen tegen te gaan. Het gorgelen met een aftreksel of koude thee van robertskruid werkt goed tegen ontstoken amandelen. Robertskruid helpt tegen ontstoken ogen. Je moet dan een oogwassing doen met Robertskruid.
Verder kan het gebruikt worden in de versie van de verse gekneusde bladeren (en daar dan een aftreksel van) om mee te gorgelen bij een zere keel, en kan als lotion gebruikt worden bij geïrriteerde ogen.
Bovendien schijnt het dus ook te helpen bij huidirritatie, en met name dat soort irritatie waar geen enkel ander middel helpt: je doordrenkt dan een doek in het afkooksel om als compres te gebruiken of om mee te deppen. Heel specifiek schijnt Robertskruid heilzaam te zijn bij ontstekingen dicht bij de vingernagels of teennagels.
Wikipedia geeft aan dat het verse kruid bloedstelpend en antisceptisch is. (Verse bladeren op een verse wond leggen). En je kunt al kauwen op het verse blad als je een keelontsteking hebt. Bovendien is het een natuurlijk middel anti muggen als je de verse bladeren fijnwrijft en over je lichaam smeert.
In Dodoens Cruydtboek (1554) staat verder vermeld dat als robertskruid als spoelwater gebruikt wordt, het helpt bij een stinkende adem.
Hildegard von Bingen gebruikte dit kruid bij oogontstekingen, keel- en neusklachten, huidaandoeningen en bloedingen (bron http.plantaardigheden.nl)
Nog meer interessante toepassingen komen uit een of ander boek uit 1796 (in het Nederlands en op diezelfde site plantaardigheden.nl te vinden), waar staat dat het afkooksel goed helpt bij roos op je hoofdhuid en bij barsten en kloven in lippen of tepels. En verder zou het helpen bij kanker.
Disclaimer :
Raadpleeg altijd een arts of een gehomologeerd fytotherapeut voor je planten medicinaal of culinair gebruikt!
"Wilde planten in Brugge" is niet verantwoordelijk voor eventuele schade, van welke aard dan ook, als gevolg van het gebruik van planten voor medische of culinaire doeleinden.
De artikels in deze blog vervangen niet het deskundig advies van een professioneel, erkend therapeut.
maandag 22 april 2019
Slechtvalk (Falco peregrinus)
Al verschillende jaren broeden slechtvalken op de torenspits van de Onze-Lieve-Vrouwekerk (Of Sint-Donaaskathedraal) te Brugge. Vanaf dit jaar zijn ze ook live te zien via een webcam van Mergus.
Vanochtend (22 april) waren er drie kleine kuikens op het hoge nest zichtbaar. Van in de Hof Arents is het nest goed zichtbaar, hoog aan de oostflank van de toren. Regelmatig zie je één of beide vogels rond de toren vliegen.
De slechtvalk is onze grootste inheemse valk en wordt vaak bestempeld als ‘de snelste vogel ter wereld’. Wanneer de slechtvalk zich van erg hoog op een prooi stort, kan hij tot 389 km per uur halen. Dat is uiteraard geen actieve vlucht, het is eigenlijk ‘snel vallen’, doordat zijn aerodynamische bouw en houding nauwelijks valweerstand biedt. (Bron: Natuurpunt)
Het vrouwtje is forser dan het mannetje. Sterk toegenomen nadat de soort bijna was verdwenen door jacht en gebruik van pesticiden. Het zijn prachtige dieren en dit jaar dus ook live te bewonderen via de webcam. Nu maar kijken hoe de jongen gevoed worden en opgroeien.
maandag 15 april 2019
Overblijvende ossentong - Pentaglottis sempervirens.
Overblijvende ossentong - Pentaglottis sempervirens.
Hier in de Westmeers tegen een gevel.
Deze plant komt oorspronkelijk uit Zuidwest-Europa en Klein-Azië.
Het is meer een bosplant met een compacte rozet van bladeren, bloeit met kleine gentiaanblauwe bloempjes met een wit hart. Vanwege de blauwe bloempjes denkt men wel eens dat het een variëteit vergeet-mij-nietje is, maar dat is dus niet het geval.
 |
| Overblijvende ossentong - Pentaglottis sempervirens. |
Je kan Overblijvende ossentong ook in je tuin aanplanten, maar denk eraan dat hij zich sterk uitzaait en je raakt ‘m wellicht nooit meer kwijt. Het best van al doet hij het in de zon of in halfschaduw, waar hij al vanaf half april bloeit.
De planten zijn makkelijk te herkennen als je er oog voor hebt, vanwege de witte stippen op het blad. Die stippen zijn overigens niet altijd even duidelijk.
De geslachtsnaam ‘Pentaglottis’ komt van ‘penta’ is vijf en ‘glottis’ is tong. Met vijf schubben in tongvorm op de bloemkroon. De soortaanduiding ‘sempervirens’ betekent altijd groen.
De Nederlandse naam ‘ossentong’ heeft betrekking op de ruwheid van het blad, dat als een ossentong aanvoelt.
Een bijzonderheid van de plant is dat de vruchten een mierenbroodje bezitten. Dit is een aanhangsel aan de zaden, waarop mieren verzot zijn en daarom met de zaden gaan slepen en zodoende voor de verspreiding ervan zorgen.
dinsdag 9 april 2019
Herderstasje - Capsella bursa-pastoris
Herderstasje - Capsella bursa-pastoris
“What’s in a name?” Herderstasje staat hoog in mijn top 10- lijstje, al was het maar omwille van de naam alleen al. Wie verzon ooit zo’n sprekende naam voor dit plantje. De naam herderstasje dankt de plant aan de gelijkenis van de hauwtjes met de tas die herders vroeger meenamen in het veld. Capsella komt uit het Latijn en betekent zakje of tasje. Bursa is eveneens Latijn en betekent zak of beurs en pastor is herder.
“What’s in a name?” Herderstasje staat hoog in mijn top 10- lijstje, al was het maar omwille van de naam alleen al. Wie verzon ooit zo’n sprekende naam voor dit plantje. De naam herderstasje dankt de plant aan de gelijkenis van de hauwtjes met de tas die herders vroeger meenamen in het veld. Capsella komt uit het Latijn en betekent zakje of tasje. Bursa is eveneens Latijn en betekent zak of beurs en pastor is herder.
 |
| Herderstasje - Capsella bursa-pastoris |
Daarenboven kent de plant nog een aantal andere volkse namen zoals tasjeskruid, vlekkruid, tuinlepeltje, ons-herennageltje, ganzentongetjes, eendenpootjes, hartekenskruid en lepeltjesdief. Dat laatste houdt verband met het kinderrijmpje: “Lepeldief, lepeldief, heeft zijn vader en moeder niet lief!”, waarmee kinderen elkaar plagen al ze elkaar een hauwtje laten plukken.
Herderstasje behoort tot de kruisbloemigen en is zowat overal te vinden: in tuinen, langs wegen, op braakliggende gronden, op oude muren, puin en zelfs tussen straatstenen.
Hoewel het reeds lang bekend is was de soort in de oudheid en de Middeleeuwen slecht omschreven. In de 16de eeuw vatte Pietro Andrea Mattioli (1501-1577) het oordeel van zijn tijd aldus samen: “Het is een goed middel tegen bloedingen”. In het Cruijdeboeck (1554) wordt het “Van Teskens cruyt” genoemd.
Het is inderdaad vaatvernauwend, bloedstelpend, laxerend en versterkt de darmwanden.
Kruidenthee van de plant kan gebruikt worden bij overvloedige menstruatie, bloedende aambeien, neusbloedingen en bloedingen van het tandvlees; om ingewandsspieren te verstevigen bij verslapping van de peristaltiek. Vroeger werd het ook gebruikt om weeën op te wekken tijdens een baring.
(Bron: Genezende planten, Bruno Vonarburg, Artis-Historia, 1987)
“Herderstasch mag in geen huis ontbreken wegens zijn voortreffelijkheid.” Dit schrijft Broeder Aloysius (leerling van de beroemde Monseigneur Kneipp) in zijn standaardwerk “Troost der zieken” (1911). Hij beschrijft hierin ruim 300 geneeskrachtige planten met een grote verzameling huismiddelen van allerlei aard. Herderstasje is inderdaad een probaat middel tegen bloedingen.
(Bron: Genezende planten, Bruno Vonarburg, Artis-Historia, 1987)
“Herderstasch mag in geen huis ontbreken wegens zijn voortreffelijkheid.” Dit schrijft Broeder Aloysius (leerling van de beroemde Monseigneur Kneipp) in zijn standaardwerk “Troost der zieken” (1911). Hij beschrijft hierin ruim 300 geneeskrachtige planten met een grote verzameling huismiddelen van allerlei aard. Herderstasje is inderdaad een probaat middel tegen bloedingen.
Als bewijs geeft hij het volgende voorbeeld:
“Een heer had een hevig neusbloeden; al wat men aangewend had, scheen niets te baten; men vreesde voor zijn leven. Geen raad wetende, kwam men beangstigd tot mij. Ik raadde het kruidje Herderstasch aan: men hechtte geen geloof aan mijn woorden, daar men het reeds tevergeefsch beproefd had. Ik vermoedde aanstonds, dat men verouderde kruiden gebruikt had, liet een sterk aftreksel klaar maken, dit den patiënt opsnuiven en tevens een kopje innemen. Bijna ogenblikkelijk hield het bloeden op.”
“Een heer had een hevig neusbloeden; al wat men aangewend had, scheen niets te baten; men vreesde voor zijn leven. Geen raad wetende, kwam men beangstigd tot mij. Ik raadde het kruidje Herderstasch aan: men hechtte geen geloof aan mijn woorden, daar men het reeds tevergeefsch beproefd had. Ik vermoedde aanstonds, dat men verouderde kruiden gebruikt had, liet een sterk aftreksel klaar maken, dit den patiënt opsnuiven en tevens een kopje innemen. Bijna ogenblikkelijk hield het bloeden op.”
Hildegard von Bingen gebruikte het herdertasje als een bloedstelpend middel bij o.a. bloedneuzen. Tijdens de Middeleeuwen werd het tegen kiespijn gebruikt. Men geloofde dat als de patiënt het takje van het herdertasje links in de hand hield de bloeding van het rechterneusgat zou verdwijnen en omgekeerd.
Tijdens de 1ste WO werd het herderstasje als het ware herontdekt. Gezien het grote tekort aan medicijnen en planten, moesten de dokters en deskundigen op zoek naar alternatieven, vandaar dat het herderstasje plots weer geliefd werd.
In de volksgeneeskunde geloofde men dat kinderen die nieuwe tandjes kregen, de plant rond hun hals moesten hangen.
In de volksgeneeskunde geloofde men dat kinderen die nieuwe tandjes kregen, de plant rond hun hals moesten hangen.
Fytotherapeutisch wordt het ook gebruikt bij gal- en nierziekten.
Inwendig: Het herderstasje werkt regulerend op bloedsomloop en bloeddruk. Dit betekent dat bij diegene met een te lage bloeddruk de bloeddruk zal verhogen en omgekeerd. De plant helpt ook bij hevige menstruele bloedingen en bij bloedingen na een bevalling.
Inwendig: Het herderstasje werkt regulerend op bloedsomloop en bloeddruk. Dit betekent dat bij diegene met een te lage bloeddruk de bloeddruk zal verhogen en omgekeerd. De plant helpt ook bij hevige menstruele bloedingen en bij bloedingen na een bevalling.
Verder is het herderstasje ook werkzaam bij maagpijn, wekt de eetlust op en stimuleert de spijsvertering. Ook zou het spierversterkend werken en helpen bij bekkeninstabiliteit.
Uitwendig: Het herderstasje kan worden gebruikt in een zalf of tinctuur bij bloedende verwondingen.
Let op! Nooit gebruiken tijdens de zwangerschap. Mensen die in het verleden nierstenen hebben gehad moeten voorzichtig zijn met het gebruik van dit kruid. Dit kruid is in welke bereidingsvorm dan ook niet langer dan een jaar houdbaar. De hele plant inclusief de wortel, oogsten voordat de zaden rijp zijn. Slechts gebruiken onder toezicht van een arts! Het is een uitstekend middel tegen het stoppen van inwendige bloedingen van uterus, nieren, longen en maag. Te veel van dit kruid kan verlammend werken op het centraal zenuwstelsel.
Bij gebruik van een te grote hoeveelheid kunnen vergiftigingsverschijnselen optreden. Planten die op vochtige plaatsen groeien, worden vaak aangetast door de schimmel (Cystopus candidus) die een witte laag op de planten vormt. Zulke exemplaren mogen niet worden verzameld.
(Bron: http://plantaardigheden.nl/p…/beschr/gonnve/herderstasje.htm)
Bij gebruik van een te grote hoeveelheid kunnen vergiftigingsverschijnselen optreden. Planten die op vochtige plaatsen groeien, worden vaak aangetast door de schimmel (Cystopus candidus) die een witte laag op de planten vormt. Zulke exemplaren mogen niet worden verzameld.
(Bron: http://plantaardigheden.nl/p…/beschr/gonnve/herderstasje.htm)
Het gebruik van Herderstasje als voedsel gaat tenminste 8000 jaar terug. De bloemen en de zaadbeursjes zijn geschikt als mild-pittige eetbare versiering. De bloemknoppen en het bovenste deel van de bloemstengel vormen van maart tot juni een malse bakgroente of een pittige toevoeging aan salades. Je kunt ze ook marineren in notenolie en zout.
De malse bladeren en zachte scheuttoppen kun je van maart tot juni als gestoomde groente of als spinazie bereiden. Je kunt ze echter ook oor salades snijden of rauw op brood en pizza serveren. Het bladrozet wordt soms gebruikt in salades in het voorjaar. Het smaakt pittig en mosterdachtig. Het bezit een aparte smaak: je moet ervan houden!
Het hele Herderstasje zit bovendien boordevol gezonde stoffen, verschillende aminozuren, verder Vitamine A, B1, B2, B3, C en K en het bevat veel mineralen: kalium, calcium, natrium, fosfor en ijzer.
De bladeren kunnen gedroogd worden om er later thee van te zetten De smaak doet een beetje denken aan tuinkers en rucola. De wortel smaakt naar gember (bron: Eetbare wilde planten, ISBN 978-90-77463-25-3, pg 159)
Belangrijke disclaimer:
“Wilde planten in Brugge” kan niet aansprakelijk gesteld worden voor aanspraken die voortkomen uit de verkeerde determinatie van een kruid of het verkeerde gebruik ervan in de ruimste zin van het woord.
Dit artikel vervangt niet het deskundig advies van een arts of een erkend phytotherapeut. Wees steeds voorzichtig met het gebruik van kruiden.
“Wilde planten in Brugge” kan niet aansprakelijk gesteld worden voor aanspraken die voortkomen uit de verkeerde determinatie van een kruid of het verkeerde gebruik ervan in de ruimste zin van het woord.
Dit artikel vervangt niet het deskundig advies van een arts of een erkend phytotherapeut. Wees steeds voorzichtig met het gebruik van kruiden.
Paarse dovenetel - Lamium purpureum
Een plantje waar we soms achteloos aan voorbijlopen is de paarse dovenetel (Lamium purpureum). Wie het van dichtbij bekijkt ontdekt echter een wondermooi bloempje. Met een macro-lens wordt de echte schoonheid nog beter zichtbaar.
 |
| Paarse dovenetel - Lamium purpureum |
De naam Lamium, zoals de dovenetels nu heten, komt van het Griekse woord Lamos en dat betekent muil.
De plant bloeit al vanaf februari tot in mei en opnieuw van september tot oktober. Hij groeit in wegbermen, parkranden, tuinen en stortplaatsen meteen voorkeur voor beschaduwde plaatsen en een vochtige grond.
Een zekere John Gerard beschreef het opvrolijkende karakter van paarse dovenetel ruim 400 jaar geleden al: de bloemen bakken met suiker en rozen, het heet dan suikerrozen. En het gedestilleerde water ervan werd gebruikt om het hart op te vrolijken, de kleur in je gezicht terug te krijgen en de levensenergie te verfrissen.
Klein kruiskruid
Klein kruiskruid - Senecio vulgaris -is een zeer algemene plant. Iedereen heeft ze wel al eens gezien. Je vindt ze zelfs in de goot, langs de stoeprand, tegenaan een gevel, enz...
 |
| Klein kruiskruid - Senecio vulgaris |
Het is niet helemaal duidelijk waar de Nederlandse geslachtsnaam ‘kruiskruid’ vandaag komt. Er wordt gezegd dat het een verbastering is van het Duitse ‘Greiskraut’ (dat ook in het Duits wel eens tot Kreuzkraut wordt vervormd), en daarin is dan een duidelijke link te zien met de Wetenschappelijke benaming ‘Senecio’. ‘Senex’ betekent immers bejaarde, grijsaard, en dat zou dan weer wijzen op het feit dat deze bloempjes snel uitgebloeid en ‘grijs’ zijn.
Ze vormen immers vruchtpluis, zoals wel meer bloemen uit de familie van de composieten (Asteraceae), bijvoorbeeld de paardenbloem.
Klein kruiskruid is een kruidachtige, eenjarige plant die maximaal een halve meter hoog wordt, maar meestal veel kleiner blijft, zo rond de één of twee decimeter.
De zaden kiemen in het voorjaar wanneer de temperatuur boven de 10 °C komt. In andere jaargetijden kiemen veel zaden wanneer het na een warme periode weer gaat regenen. Ook kiemen zaden vaak na een grondbewerking.
Vanwege zijn naam werden aan het kruid vroeger allerlei beschermende krachten toegeschreven. Zo werd het gebruikt als afweerkruid tegen heksen en werd het in de wieg gelegd om de baby te beschermen.
Het kruid is giftig omdat het alkaloïden bevat. Hierdoor kan het consumeren ervan gezondheidsklachten veroorzaken, onder andere aan de lever.
Het blad en de wortel werden gebruikt tegen aambeien.
In sommige streken van Engeland wordt Klein kruiskruid geassocieerd met hekserij. Zo werd er in de streek rond Cambridge gezegd dat een heks in de winter alleen kon sterven als het klein kruiskruid in bloei stond.
In sommige streken van Engeland wordt Klein kruiskruid geassocieerd met hekserij. Zo werd er in de streek rond Cambridge gezegd dat een heks in de winter alleen kon sterven als het klein kruiskruid in bloei stond.
Welnu, dan zijn heksen geen moment meer zeker van hun leven want in zachte winters kan je het bijna voortdurend in bloei kan vinden.
Ook in Engeland zegt de folklore dat waar een heks ergens langs de weg geplast had, er kruiskruid bloeit. Trouwens, een plantje kruiskruid dat op een dak groeide, dat moest wel een zeker teken zijn dat daar een heks geland of opgestegen was.
Bron: http://annetanne.be/…/03/28/senecio-vulgaris-klein-kruiskr…/
Bron: http://annetanne.be/…/03/28/senecio-vulgaris-klein-kruiskr…/
Abonneren op:
Posts (Atom)