Steenbreekvaren - Asplenium trichomanes

Steenbreekvaren - Asplenium trichomanes

De vegetatie om de Brugse kademuren en oude gevels is vaak een lust voor het oog. Eén van de planten die her en der voorkomen is Steenbreekvaren, behorende tot de Streepvarenfamilie.

Steenbreekvaren - Asplenium trichomanes

Steenbreekvaren heeft zijn naam niet gestolen. Hij groeit vooral op oude muren. Maar dat hij ook in staat is de stenen te breken is een fabeltje. De tere wortels van de steenbreekvaren maken gebruik van de reeds bestaande verwering van de muur en hebben in de verste verte niet de kracht om die muur te beschadigen. 

Veel buitenlandse namen van deze varen hebben het woord “haar” in de naam: Maagdenhaar, English maidenhair of trichomanes, Duitse Jungfrauenhaar, Frans capillaire en trichomane. Die naam heeft het te danken aan de vele zwart glanzende steeltjes als fijne haartjes. De bladeren verliezen in het tweede jaar hun deelblaadjes. De bladspillen blijven staan. Vandaar de zwarte “haartjes”.

De steenbreekvaren is vrij gemakkelijk te herkennen. De varen heeft vrij lange smalle bladeren met veel kleine helder lichtgroene deelblaadjes. Hij blijft ’s winters groen en heeft in de zomer rijpe sporen die zich in langwerpige hoopjes in strepen onder de deelblaadjes bevinden.

Met zijn donkere bladsteel en bladspil is steenbreekvaren een verspreid voorkomende, maar toch een vrij zeldzame soort op onze oude muren. In de rode lijst voor Vlaanderen staat hij al “momenteel niet bedreigd” aangevinkt. In Vlaanderen is het aantal vindplaatsen is in vergelijking met de periode 1940-1972 wel sterk toegenomen.

De steenbreekvaren vormt een compact wortelstel en heeft aan een kleine oppervlakte genoeg, zoals in deze muur. De belangrijkste manier van voortplanting is door middel van wortelstokken.  Aan de uitlopers komen weer nieuwe bladeren.

Op muren groeit hij vaak aan de noordkant. In Vlaanderen treft men deze varen meestal op oude muren aan. Vochtigheid speelt voor deze varen een grotere rol dan de al dan niet aanwezigheid van kalk. De varen haalt de nodige mineralen uit de muren, cement en regenwater.