Vroeg in het voorjaar verschijnen de eerste bloemen van het Groot hoefblad (Petasites hybridus). Beneden in het plantsoen ter hoogte van de Poertoren in Brugge zijn elk jaar mooie exemplaren te vinden. Eerst verschijnen de bloemtrossen, nadien pas de bladeren.
De naam van een plant is soms wel erg eenvoudig te verklaren. Dat is zeker het geval bij het Groot hoefblad de bladeren zijn groot en hebben de vorm van een hoef.
 |
| Groot hoefblad (Petasites hybridus) |
Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, ‘Petasites’, komt van het Griekse woord ‘petannumi’ dat ‘verspreiden’ betekent en het verklaart het bijna woekerende groeien van zijn wortelstokken, uitlopers en taaie wortels. Het is een tweehuizige plant, die dus ofwel alleen mannelijke, ofwel alleen vrouwelijke bloemen draagt. Die bloemen verschillen in vorm behoorlijk van elkaar, en daardoor dacht Linnaeus dat het om twee verschillende soorten ging. De mannelijke vorm noemde hij Tussilago petasites, de vrouwelijke Tussilago hybrida, omdat hij dacht dat het een bastaard was. Dat ‘hybride’ werd behouden in de hedendaagse soortnaam.
In onze streken zijn de meeste exemplaren van het Groot hoefblad vrouwelijk. Ze vermeerderen zich dus niet door zaad, maar vooral ongeslachtelijk door hun lange worteluitlopers. Naar analogie van die wetenschappelijke benaming heet de plant trouwens in sommige streken ‘Bastaardhoefblad’
In de Middeleeuwen noemde men de plant: "Filiae ante Patrem", dat is “dochters die voor de vader verschijnen”. Hiermee wilde men aanduiden dat de bloemen voor de grote bladeren verschijnen. Groot Hoefblad wordt in de volkstaal ook wel eens" Allemansverdriet "genoemd.
De naam "pestwortel" zou ook ontstaan zijn omdat het zo´n woekerend kruid is, maar andere bronnen denken dat die naam voortkomt uit het feit dat hij bij pest gebruikt werd. In Duitsland heet het Groot hoefblad nog steeds “Pestwurz’”, hetgeen kennelijk herinnert aan zijn vroegere faam als middel tegen pestbuilen.
Groot hoefblad houdt van vochtige of (tijdelijk) natte, voedselrijke, zonnige of licht beschaduwde plaatsen. De soort komt in hoofdzaak voor langs waterlopen, vijvers en kanalen, op wegbermen en in moerassige ruigten, soms in open bossen, maar steeds op vruchtbare alluviale bodems. Ze verspreidt zich tamelijk gemakkelijk langs waterlopen door middel van weggespoelde rizoomfragmenten, maar kan ook gebieden koloniseren met behulp van door de wind verspreide zaden. Zaadvorming treedt echter niet vaak op, want het is een tweehuizige plant, en vrouwelijke planten komen niet vaak voor. Groot hoefblad is een sterk competitieve groeier en kan met zijn zeer grote bladeren en vertakkende wortelstokken snel de vegetatie domineren.
De in het wild voorkomende groot hoefblad (Petasites albus) behoort tot de composietenfamilie ( Asteraceae). Het is typisch een plant die van een grenssituatie houdt: op de scheiding van land en water voelt hij zich het beste thuis. Ook hier aan de Poertoren. De hoogte van de bloemen is ongeveer 40-60 cm en de bloeiperiode valt in maart en april. Het grote blad van Petasites hybridus zorgt ervoor dat de totale hoogte van de plant soms meer dan 150 cm kan bedragen. De kruipende, dikke wortelstokken houden de grond goed bij elkaar. Wanneer eenmaal de bladeren zijn uitgespreid, dringt er nauwelijks meer licht tot de bodem door. Het schept een prima milieu voor slakken en wormen; een milieu waar de merel en lijster zich graag ophouden. Groot hoefblad heeft vele vrienden. Rondom groot hoefblad zijn veel lagere planten en dieren te vinden. Wormen en slakken voelen zich er thuis, en vochtminnende geleedpotigen, zoals pissebedden en duizendpoten.
Padden zoeken verkoeling onder de grote bladeren op hete dagen. Als je goed kijkt, kan je de kabouters zien schuilen als het regent.
Hoewel Petasites in grote verdunning gebruikt wordt in de fytotherapie is de plant bijzonder giftig. Het bevat zeer giftige pyrrolizidine-alkaloïden. Zelf thee zetten van groot hoefblad tegen de hooikoorts moet dan ook beslist worden afgeraden.
Bronnen:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten