Winterakoniet - Eranthis hyemalis

In het Astridpark staan momenteel verschillende exemplaren van de winterakoniet in bloei. Dat is eigenlijk een zeldzame plant die behoort tot de ranonkelfamillie, waartoe ook de bosanemonen en boterbloemen toe behoren. Wellicht zijn deze planten daar destijds door de Groendienst van Brugge aangeplant geweest.

Winterakoniet in het Astridpark te Brugge

Winterakonieten zijn een van de eerste bloemen die gaan bloeien en stralen met hun frisse groene blaadjes en gele bloemen een echt voorjaarsgevoel uit. Dat winterakonieten zo’n felle gele kleur hebben is natuurlijk geen toeval. Zo vroeg in het voorjaar wil het plantje goed zichtbaar zijn voor het handjevol insecten op zoek naar nectar. Winterakonieten ontvouwen hun gele blaadjes trouwens alleen bij mooi weer. Is het donker, koud of regenachtig dan sluiten ze zich en rolt het bloempje zich op als een egeltje. Want wat heb je aan een open bloem vol nectar wanneer er toch geen insecten zijn?
Zodra de zon gaat schijnen openen de bloemetjes en zijn het net gele sterretjes.

Als de zon schijn gaan de bloemetjes open.

En ook op andere gebieden laten winterakonieten zien dat ze niet op hun achterhoofd zijn gevallen. Zo hebben ze een groene krans van bladeren om zich heen die hen beschermt tegen vorst.


De manier waarop de winterakoniet zijn zaad verspreidt, getuigt al evenzeer van een vooruitziende blik. Zodra de zaadjes rijp zijn, sterft de plant af en valt het zaad op de grond. Als het daar zou blijven liggen, zou de plant zich niet kunnen verspreiden. Daar heeft hij dus iets op gevonden: aan zijn zaadjes zitten ’mierenbroodjes’ – dat zijn vetlichaampjes waar mieren dol op zijn. De mieren nemen zo’n broodje mee, slepen er een tijdje mee rond en eten het dan op. Het zaadje dat er aan vast zat laten ze ergens liggen. Heel vaak is dat een plek die een flink eind van de ’moederplant’ af ligt. (Bron: https://www.trouw.nl/groen/carnavalszottekes-hebben-een-vooruitziende-blik~ab19eade/ )

Winterakoniet in het Astridpark

De knolletjes van winterakoniet worden ook soms in tuincentra verkocht.  Ze kunnen in de tuin uitgezet worden en daar verwilderen. Dan heb je er elk jaar plezier van in je eigen tuin!

De planten zijn niet heel groot en echte bodembedekkers. Ze zijn uitermate geschikt voor close ups en macrofotografie.

De botanische benaming van Winterakoniet  is Eranthis hyemalis. Eranthis is een samentrekking van het er (voorjaar) en anthos (bloem). Hyemalis kan vrij worden vertaald als “typisch voor de winter”. 

De Nederlandse naam Winterakoniet hebben we te danken aan de Griekse mythologie. Cerberus, de driehoofdige hond werd door Hercules uit de onderwereld weggetrokken. Cerberus begon te blaffen toen hij het daglicht zag en terwijl hij blafte, vielen er kleine speekseldruppels op de grond rondom hem. De speekseldruppels veranderden in steen en uit die steen groeide de giftige Winterakoniet. Akoniet is afgeleid van het Griekse akónē of wetsteen. (Bron: https://tallsay.com/page/4294973563/winterakoniet-of-eranthis-hyemalis-standplaats-planten-verzorging-en-vermeerderen)

In de buurt van de winterakoniet vind je onvermijdelijk ook sneeuwklokjes

Winterakoniet is typisch een grondbedekker die onder bladverliezende struiken wordt aangeplant om te zorgen voor bloei als andere planten nog in hun winterrust zijn. Tegen de tijd dat de struiken bladeren ontwikkelen, verliest Winterakoniet zijn bladeren.

Ik vond nog een leuke benaming voor de winterakoniet. Op sommige plaatsen in Nederland wordt hij vastenavondzotje of carnavalszotteke genoemd.

Carnavalszotteke