De recente mooie lentedagen zijn gepaard gegaan met bijzonder hoge concentraties elzenpollen zeer vroeg in het jaar. Veel mensen die gevoelig zijn voor boompollen hebben deze dagen flinke hooikoortsklachten gehad. Door het uitzonderlijk zachte weer in februari hebben de katjes van de elzenbomen en de hazelaarstruiken zich in rap tempo ontwikkeld, zodat ze vanaf 15 februari grote aantallen pollen aan de lucht konden afgeven.
Een boom die nu op zijn mooist is, is de zwarte els. Doordat de vruchten (de elzenproppen) ’s winters aan de boom blijven zitten, lijken de takken versierd met ruches. Het silhouet tekent af als zwart kant tegen de lucht. Geheel anders dan bomen waarvan je alleen de vertakkingen ziet. Dus aan dat kant, herken je ze meteen.
 |
| Zwarte els (Alnus glutinosa) |
Van dichtbij lijken die vruchten een beetje op kleine dennenappeltjes. Ze zijn gegroeid uit de vrouwelijke bloemetjes (katjes). Die bloeien rood, maar zijn heel klein. Opvallen doen ze niet. Maar aan één boom hangen vrouwelijke én mannelijke katjes. De mannelijke zijn veel groter; ook deze hangen al de hele winter aan de bomen en dragen bij aan het mooie wintersilhouet. Het stuifmeel is opvallend geel. En hij bloeit – je raad het al – in de winter! Meestal zo februari-maart, maar met dit zachte weer wordt het begin februari al verwacht.
Waar je de zwarte els kunt bewonderen? Hij houdt van nat: liefst staat hij langs sloten, rivieren of in drassige venen. De wortels kunnen goed tegen water.
Na de bloei volgt het blad. Dat ziet er apart uit: het mist een punt en is daardoor eirond. Aan het begin van de zomer zie je vaak grote gaten in de bladeren. De schuldige? Een glimmende blauwe kever, het elzenhaantje. Soms zitten er honderden op. Maar gelukkig kan de els er goed tegen: hij maakt gewoon nieuwe bladeren aan en ziet er dan weer lekker groen uit!
De elzen behoren tot de berkenfamilie, bomen met eenslachtige bloemen en ze zijn eenhuizig. De katjes met mannelijke bloemetjes kunnen als ze rijpen tot 12 cm lang worden. Ze beginnen te bloeien voordat er blad aan de boom komt. De vrouwelijke katjes zijn ovaal en zitten met drie tot vijf stuks gesteeld samen. De elzenproppen worden gevormd door de vrouwelijke bloemen, het zijn de schutbladeren van deze bloemen, die houtig zijn geworden. In hun oksels zitten de vruchten. De elzenproppen blijven tot anderhalf jaar aan de boom zitten, vandaar dat er in de winter ook zoveel Barmsijsjes in de bomen te vinden zijn. Elzen zijn makkelijk aan deze proppen te herkennen.
Net zoals de Romeinen 2000 jaar geleden deden, gebruikt de homeopathie de schors van de Zwarte els om
- Keelpijn, Angina
- Faryngitis
- Amygdalitis
- Zweertjes en aften
mee te bestrijden. De tanninen zijn in deze, de werkzame medicinale stof. Daarnaast heeft de bast een koortswerende werking. Men kan het vergelijken met de koortswerende werking van kinabast. De tanninen maken het een middel dat wonden sneller geneest en bloedingen stelpt. Het wordt uitwendig aangebracht om huidwonden mee te behandelen. Maar misschien is het makkelijker om wijn te drinken, daar zitten eveneens tanninen in, is voor de liefhebber ook lekkerder.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten